“In al die jaren heb ik de energietransitie van onderop van dichtbij meegemaakt, en die beweging wordt steeds sterker. Ik ben dan ook een groot fan van energiecoöperaties. Want ik ben ervan overtuigd dat zonder die beweging van onderop de energietransitie niet zal slagen.”

André Jurjus heeft een lange staat van dienst als directeur van eerst de branchevereniging van energiebedrijven Energie-Nederland, en daarna van Netbeheer Nederland. “Die overstap maakte ik in 2014 heel bewust. Ik zag aankomen dat netbeheerders een belangrijke rol zouden gaan spelen in de energietransitie naar meer lokale duurzame energieopwekking. En ik zag ook dat ze daarmee worstelden. Anderzijds is de beweging van onderop niet meer te stuiten, dus ik heb begin 2020 ook weer bewust de keuze gemaakt om bij Netbeheer Nederland weg te gaan. In de gedachte om me bezig te gaan houden met de energietransitie van onderop.”

Op bezoek

Jurjus heeft als kersverse voorzitter van Energie Samen duidelijk voor ogen wat hij wil, maar nog niet wie nu precies de mensen achter de energiecoöperaties zijn. “Dat is dan ook iets wat ik in het eerste halfjaar direct ga doen, dus ik ga bij een heel aantal coöperaties op bezoek. Het is een diverse wereld: groot en klein, oud en jong, verschillende vormen van duurzame energieopwekking en -besparing. Maar ze hebben allemaal één doel: de energievoorziening te verduurzamen, maar dan samen en lokaal. Door ze te leren kennen, weet ik ook wat hen bezighoudt.”

In iedere gemeente een professionele energiecoöperatie: daar ga ik voor.

Op zijn beurt kunnen energiecoöperaties Jurjus gebruiken om meer invloed in ‘Den Haag’ te krijgen. “Ik heb inderdaad veel ervaring in het ‘Haagse’ en die zal ik zeker gebruiken om de vereniging en haar leden sterker te maken. Ik verwacht daarnaast ook dat leden van de coöperaties waar ik op bezoek kom, een soort boodschappenlijstje voor mij hebben om in ‘Den Haag’ bij het kabinet en de departementen neer te leggen. Maar ik wil ook proberen dat we elkaar sterker maken, want er zit zoveel kennis bij de leden van Energie Samen, dat andere coöperaties daar gebruik van moeten maken.”

Lokaal vraagstuk

Een van de processen waar Jurjus naar eigen zeggen groot fan van is, zijn de Regionale Energie Strategieën. “Ik vind het heel belangrijk dat gemeenten sturing kunnen geven aan de energietransitie. Het is ook nodig dat gemeenten met energiecoöperaties samenwerken om het draagvlak te creëren voor de energietransitie. Voordat ik voorzitter was brancheverenigingen werkte ik jarenlang op het ministerie van Economische Zaken. Ik zag in die tijd dat het systeem ging veranderen, van eerst liberalisering naar meer democratisering. Iedereen kan namelijk nu meedoen aan de energievoorziening. Het volgende proces waarin ik werd meegenomen, was dat energie een integraal onderdeel wordt van je leefomgeving. En dat is een lokaal vraagstuk. De RES’en zijn daarom onvermijdelijk. Landelijk zijn er ambities afgesproken, die lokaal worden uitgevoerd. Zoals in het Klimaatakkoord is vastgelegd dat in 2030 op land 35 TWh aan groene energie wordt opgewekt. Maar er is niet gezegd hoeveel dat per regio moet zijn.”

Hoe die opwekking van wind, zon en warmte concreet wordt ingepast, wordt duidelijk in de RES 2.0. “Uiteindelijk moeten deze plannen uiterlijk in 2025  leiden tot vergunningen waarin energiecoöperatie nadrukkelijk meedoen in duurzame energieprojecten.”

‘Moonshot’

Dat zal Jurjus normaal gesproken als voorzitter nog zeker meemaken, want hij is verkozen voor 5 jaar. “Als ik over vijf jaar terugkijk, weet ik één ding zeker: er is ontzettend veel gebeurd, en we hebben er flink aan moeten trekken en sjorren, maar we hebben doorgezet. Wat het mooiste zou zijn dat we dan in 2026 zouden hebben bereikt? Nou, dan hoop ik dat we in iedere gemeente in Nederland een hele sterke energiecoöperatie hebben, die de energievoorziening samen met de leden verzorgt. En dan doel ik op professionele coöperaties met lokale doorzettingsmacht en -kracht. Tja, in vijf jaar tijd, het is  ambitieus, maar je moet toch een ‘moonshot’ hebben.”